KROATIË

De volgende stop is het Sint-Marcusplein. De Sint-Marcuskerk kunnen we niet bezoeken, maar de buitenkant is even bijzonder. Veelkleurige, geglazuurde dakpannen vormen de wapenschilden van de stad en het land. Het plein zelf is door het gebrek aan winkels of restaurants een beetje saai. Er valt niet zo veel te beleven en we zetten onze tocht snel verder. We dalen af via de Stenen Poort, één van de weinige overblijfselen van de oude stadsmuur en stadspoorten, die vroeger rondom de bovenstad lagen. In de stadspoort staat een portret van Maria dat tijdens een stadsbrand als in een wonder ongeschonden bleef. De hele poort is een bedevaartsplaats geworden waar mensen komen bidden voor Maria en een kaarsje branden. De poort is betegeld met dankplaatjes van gelovigen. Dit geeft een heel bijzonder mystiek sfeertje. We bereiken de Tkalciceva, de gezelligste straat van het oude stadsdeel Gradec. In de oude huizen bieden tal van koffiebarretjes, cafés en restaurants spijs en drank. Het is nog vroeg in de namiddag maar toch heerst er al een gezellig drukte. Het is warm en de 'airco' van het terras brengt wat verkoeling. We toasten op onze vakantie en praten honderduit over van alles en nog wat. Hoewel de buitenkant van de kathedraal mooi is, ziet de binnenkant er niet zo bijzonder uit. De Stefanuskathedraal heeft heel wat te lijden gehad in de loop van de geschiedenis. Nu nog staat de kathedraal voor renovatie in de steigers. Rondom zien we de oude muren die de kathedraal moesten beschermen. Spitse torens priemen omhoog in het gezelschap van het aartsbisschoppelijk paleis.
Vanaf de kathedraal dalen we via kleine straatjes af naar de benedenstad. Donji Grad is groen, met pastelkleurige gevels, gezellige pleintjes en parken en statige kerken. Het aanzien van de benedenstad werd bepaald door een Weens architect en dat is merkbaar in het rechte stratenpatroon. Op de Dolacmarkt verhandelen boeren dagelijks hun waren. Het is reeds laat op de dag zodat de meeste van de vrolijke rode parasols reeds opgeborgen zijn. We wandelen terug via de Ilicawinkelstraat en maken een grote lus naar ons hotel.
's Avonds dineren we in Bistro Esplanade. We klinken op de vriendschap en smullen van de heerlijke gerechten.

Na het (vroege) ontbijt vertrekken we voor een rit van ongeveer twee uur door de prachtige natuur van het Medvednica-gebergte naar Plitvicka Jereza, waar we het unieke Plitvice Nationaal Park bezoeken. Een lange rij schuift aan om toegangtickets te kopen. Eric kijkt ertegen op om meer dan een uur aan te schuiven en overtuigt een groep scouts uit Brussel om voor ons tickets te kopen. Een gulle fooi is hun verdiende beloning.
Nog geen kwartier later bewonderen we vanuit de hoogte de turkooizen meren. Een houten wandelpad slingert door de groene omgeving, die fel contrasteert met het blauwe water. Een lange wandeling leidt ons door een prachtig landschap met wondermooie en schuimende watervallen. De meren, die elkaar trapsgewijs voeden, zijn kristalhelder. We zien de bodem van het meer terwijl scholen vissen voorbij zwemmen. Indrukwekkende watervallen storten zich meters diep naar beneden in het blauwgroene meer. Schuimende rivieren stromen van het ene niveau naar het andere. Honderden toeristen zakken af naar deze betoverende omgeving. Het is dan ook op vele plaatsen aanschuiven geblazen. De tol van het succes.
Aan de grote waterval lopen horden toeristen in elkaars weg, hopend op die typische ik en de waterval-selfie : een overbelicht hoofd op de voorgrond met een te donkere halve waterval erachter.
Net voorbij de benedenmeren houden we halt voor de inmiddels traditionele groepsfoto. Een gewillige voorbijganger vereeuwigt het plaatje. We kunnen hem in onze eigen taal bedanken. We horen hier veel Vlaams en Nederlands. Een Limburgs koppel praat enthousiast over hun Kroatische vakantie terwijl we samen (alweer) aanschuiven, deze keer voor het boottochtje over het Kozjakmeer, het grootste van de Plitvicemeren. Het bootje brengt ons naar de andere oever van het meer. Hier liggen de hoger gelegen meren. Na een flinke klim bereiken we terug de parking, waar we ons trakteren op een snelle hap terwijl we op een wondermooie uitstap terugblikken. We vinden de Plitvicemeren één van de mooiste natuurwonderen van Europa. Dit nationale park, dat in 1979 op de werelderfgoedlijst van UNESCO geplaatst werd, is een onmisbare ervaring op elke reis door Kroatië!

De rit van het Plitvice National Park naar Zadar vordert maar traag. De kronkelende wegen laten geen hoge snelheid toe waardoor we later dan verwacht onze volgende bestemming bereiken. We schrappen het bezoek aan het piepkleine middeleeuwse dorpje Nin en rijden onmiddellijk naar Zadar. We worden gastvrij onthaald in Art Hotel Kalelarga, gelegen in het hartje van het oude stadscentrum. De olijke eigenaar helpt ons verder om de historische binnenstad te verkennen.
We snuiven de eerste indrukken van Zadar op en maken een leuke wandeling langs de boulevard Riva Nova naar het werk het Zee-orgel van kunstenaar Nikola Basic. De golven bespelen de orgelpijpen en toveren schitterende klanken. Terwijl de rest van het gezelschap een plaatsje op de zeedijk zoekt, wagen Riet en Piet zich op de lager gelegen trappen maar moeten al snel vluchten voor de schuimende golven. De laagstaande zon werpt lange schaduwen op de zeedijk, wat ons inspireert voor een speciale groepsfoto.
Restaurant Bruschetta biedt heerlijke Italiaanse gerechten. De rijkelijk vloeiende wijn wakkert de gesprekken aan. We eten inktvis, kip met truffel of pasta met venusschelpen en mosselen. Enkele lege mosselschelpen laat ons vermoeden dat ze deze toegevoegd hebben om de hoop te vergroten. Ze zoen nie durven, zekers!
De zon raakt stilaan de zee en laat een vurige gloed na. Elke avond worden de toeristen op een prachtige zonsondergang vergast, bewierookt door grootheden à la Hitchcock. We trekken naar de zeeboulevard, naar het kunstwerk de Groet aan de Zon. Honderden letlampjes lichten op, een veelkleurig tapijt op de zeedijk toverend. Het inspireert gekke toeristen om op de zonnecellen de vreemdste dingen te doen. Zo ook wij. Martine waant zich op de dansvloer zoals John Travolta in Saturday Night Fever terwijl Lies zich languit uitstrekt op de veelkleurige lichtjes.
We sluiten de dag af op Narodni trg, het centrale volksplein waar honderden mensen verzamelen voor een optreden van een lokale charmezanger. We snappen er geen snars van, maar zingen luidkeels mee. Een gul applaus valt ons te beurt. De volgende dag ontdekken we Zadar, de voormalige hoofdstad van Dalmatië, meer in detail. Vier eeuwen Venetiaanse overheersing hebben er hun sporen nagelaten. We wandelen door de Kopnena Vrata. De kolossale toegangspoort, versierd met een Venetiaanse leeuw, is één van de mooiste monumenten van de Dalmatische renaissance. Via de kleine Fosahaven bereiken we de zeeboulevard, waar zelfs op dit vroege uur zonnekloppers worden gelokt. De Sint-Donatiuskerk, een kerk uit de 9e eeuw in préromaanse architectuur, is het symbool van de stad. Verder ontdekken we de oude binnenstad met de Sint-Anastasiakathedraal, het Romeins forum en de centrale winkelstraat Siroka ulica, ook wel Kalelarga (lange straat) in de volksmond genoemd.
Op de lokale markt kopen we krakend vers brood, tomaten en fruit, gerijpte kaas en prosciutto alvorens we ons op weg zetten naar het zuiden.

Trogir, gelegen op een klein schiereiland, is onze volgende stop. Met zijn Venetiaanse paleizen en resten van de middeleeuwse stadsmuur is het één van de mooiste kustplaatsjes van Dalmatië. We slenteren door de smalle straatjes op een gezapig tempo, terwijl we van een ijsje smullen. De kathedraal is een mooi voorbeeld van de romaanse en gotische architectuur in Kroatië. Opmerkelijk is de hoofdpoort van Majstor Radovan, een meesterwerk in de romaanse beeldhouwkunst. Aan de haven is het druk. Terwijl de peperdure jachten liggen te pronken, verkopen schamel geklede bewoners van de nabijgelegen dorpen hun zelfgekweekte groenten. Het imposante kasteel, dat Trogir vroeger moest beschermen tegen indringers, is nu enkel een toeristische trekpleister.
We vervolgen onze tocht langs de imposante kustlijn verder naar Split. We rijden langs de kust, langs olijfboomvelden, wijngaarden en bossen, over glooiende heuvels en bergen, door donkere tunnels en over zotte bruggen. Overal fotomomenten! We zien echter ook de gevolgen van de recente Balkanoorlog. Af en toe passeren we een dorp waar de oorlogswonden nog bijzonder duidelijk zijn. Kapotgeschoten kerken, gebouwen met kogelgaten, ingestorte huizen. Gek eigenlijk hoe kort geleden hier nog een oorlog woedde. Vandaar ook de bijzondere trots voor al wat Kroatisch is. Alles is hier voorzien van de typische rode vierkanten. Zelfs zwemshorts en kranten.
De skyline van Split, een witte muur van flatgebouwen, geeft de indruk dat de stad veel groter is dan in werkelijkheid. Split groeit snel en omdat er weinig plaats is, schieten de wolkenkrabbers de grond uit. Even verderop is de flank van de heuvel zwart geblakerd. Twee dagen geleden bedreigde een bosbrand de hoger gelegen woningen. De brandweer moest man en macht aanrukken om de vuurzee te bedwingen.
We nemen onze intrek in hotel Le Meredien Lav in Podstrana, gelegen op een 15-tal minuten rijden ten zuiden van Split. We reserveren een tafel in het 7 Palmsrestaurant, dat gegrild vlees en vis op het menu heeft staan. Terwijl de zon achter Split de zee induikt en een oranje gloed nalaat, wordt de gegrilde vis aangerukt. Smakelijk.

We staan vroeg op want we moeten reeds om kwart voor acht in Split zijn, waar we de scooters oppikken en de ferry nemen. De verhuurder van de scooters is niet op de afspraak. Een telefoontje brengt soelaas. In ijltempo worden de scooters klaargestoomd en het contract opgesteld. We hebben nog vijftien minuten om de ferry te halen. We reppen ons naar de haven, laverend tussen de toeterende auto's en andere bussen. Terwijl Eric zich haast om tickets te kopen, sluit de ferrypoort. Als bij wonder opent de zware ferrydeur zich opnieuw zodat we alsnog mee kunnen.
We varen over een rustige zee, door de smalle engte van de eilanden Solta en Brac. Lies zoekt de felle zonnestralen op terwijl de rest van het gezelschap op zoek gaat naar schaduw. De anderhalf uur durende toch is in geen tijd voorbij. We ontschepen in de haven van Stari Grad en toeren op een gezapig tempo naar het stadje Hvar. Noodgedwongen, want de scooter van Martine en Eric haalt bergop amper de ongelooflijke snelheid van vijftien kilometer per uur.
Hvar is van alle eilanden die we bezochten, misschien wel het meest aan te raden. Er borrelen veel zoetwaterbronnen naar de oppervlakte, niet gebruikelijk voor een eiland. Er groeien dan ook heel veel bomen, planten, fruitgaarden en olijfboomvelden. Ideaal om te toeren met een scooter of een fiets, al zijn die heuveltjes stevige kuitenbijters. Vanop het oude fort van Hvar hebben we een prachtig uitzicht op de oude stadskern en de haven. We stallen de scooters op de parking en verkennen Hvar al wandelend. Bescheiden bootjes en luxejachten varen aan en af, met bestemming de talloze eilanden rondom Hvar. Het is een rustig, mondain havenstadje dat 's avonds omgetoverd wordt in een openluchtdiscotheek. Die ervaring hebben wij echter aan ons laten voorbij gaan.Het is leuk toeren op de scooters. We snuiven de geur van lavendel en rijden via Vbroska naar Jelsa. De smalle kustweg kronkelt mee met de oever en leidt ons langs knusse vakantiehuisjes en trendy villa's. Bij wijnboer Tomic houden we halt. Op het programma staat een wijnproeverij. Na een deskundige uitleg over de wijnregio's en de wijnen, kunnen we eindelijk proeven. De Opolo Nobile, een rosé die jong gedronken moet worden, is verfrissend. Stefan is duidelijk fan van deze toch wel stevige wijn. Met het vliegtuig kan hij geen wijn meenemen maar hij belooft terug te keren en zijn wagen vol te laden. Nadien keren we terug naar Stari Grad, één van de oudste stadjes van Kroatië en toeristisch hart van het eiland, waar we terug inschepen voor de ferrytocht naar het vasteland.

We slapen wat langer, ontbijten uitgebreid en vleien ons in de comfortabele ligzetels van het hotel, vlakbij de haven van Marina Lav, waar jachten elkaar naar de kroon steken om de mooiste of grootste te zijn. Luilekkerland, leven op het tempo van de rust. Pintje drinken, plonsje in de zee. Even rust na drie drukke dagen.
Split is de max. Eindelijk een stad die echt leeft. Anders dan de meeste historische steden is Split geen gigantisch openluchtmuseum. Mensen wonen en werken er. Je hebt de vismarkt waar vissenkoppen je met open mond aanstaren, overheerlijke bakkertjes, gezellig cafeetjes, de lange passage langs het water en heel veel jonge mensen. De bewoners en toeristen zitten op straat tot een gat in de nacht. Straatmuzikanten proberen de luide visverkopers te overtreffen met hun orgelmuziek. Split is een stad op mensenmaat.
Split heeft het meest verbazingwekkende stadscentrum van Kroatië. De stad is gebouwd rond het meer dan 1700 jaar oude paleis van keizer Diocletianus, een waar labyrint van straatjes en gebouwen, Korintische zuilen, romaanse en barokke woningen en gotische-renaissancistische gevels. Split is een amalgaam van bouwstijlen. We starten aan de ferryhaven en wandelen langs tal van stalletjes en marktkraampjes. De verkopers laten je gewoon met rust. Een verademing na enkele passages in landen waar je om de hoek aangeklampt wordt door een verkoper of bedelaar. Het valt ons in het algemeen op. Kroaten zijn wat gesloten, komen nors over maar zijn tegelijk vriendelijk en relaxed. Zo ook de verkoopster waar Lies dezelfde bloes koopt als Riet, maar dan in een ander kleurtje. Dan zien we de monumentale toegangspoort tot het paleis van Diocletianus. Uit schrik voor een afrekening wou de keizer niet in Rome wonen en bouwde dus maar een paleis (denk eerder aan een halve stad) in Split. Op de plaza krijgen we een mooi overzicht van de verschillende stijlen. En dat maakt Split nu zo bijzonder. Overal in de oude stad bruist het van de geschiedenis. Het geeft ons een apart gevoel als we op de trappen zitten waar ooit een keizer besliste over leven en dood. In de derde eeuw na Christus lag het paleis pal aan het water. Nu ligt het tientallen meters van de haven, opgeslokt door de patriciërhuizen van de oude stad. We dwalen door de smalle straatjes, langs drukke marktkraampjes en imposante historische gebouwen. Het mausoleum van de Romeinse keizer is nu een domkerk. Nog steeds is het binnenplein een favoriete ontmoetingsplaats voor de bewoners, op weg naar de markt of de haven. Tegen de avond wordt de brede kade in de schaduw van de palmen één groot terras. Het is een aaneenschakeling van restaurants, bars en terrasjes. Toeristen met het fototoestel op de buik, giechelende tienermeisjes, skaters en mooi uitgedoste vrouwen flaneren van de vissers- naar de ferryhaven. Ondanks het gevorderde uur is het zeer warm. We nestelen ons dan ook in de zetels van een gezellig terrasje en lessen onze dorst. De fruitsapjes smaken maar flauwtjes. Wellicht aangelengd met water. Ze zoen nie durven, zekers! Er is keuze te over aan restaurants en bistro's. We riskeren echter niet van in een toeristenval te trappen en reserveren bij Conlemani, een Italiaans restaurant in Marina Lav, de gezellige haven van ons hotel. We prijzen ons gelukkig met onze keuze. De pizza's en pasta's smaken overheerlijk. De avond sluiten we af op een leuk terras, likkend aan een ijsje. Stefan en Piet proeven van een lokaal stooksel, met uiteenlopende appreciatie van het geestrijke drankje. Beiden spoelen de smaak door met een stevige pint.

We reizen verder via de autosnelweg naar het groene en bergachtige schiereiland Peljesac met zijn spectaculaire landschappen en bereiken Ploce, waar we met een ferry de zee-engte naar Peljesac oversteken. De lange rij auto's, mobilhomes en wagens met caravans vóór ons beloven weinig goeds. Onze vrees wordt bewaarheid als de ferry van 12u45 om halftwee ingescheept wordt. We kunnen niet mee en moeten ruim twee uur wachten. We maken van de nood een deugd en laten de pilsjes en de cevapcici smaken.
We bereiken Orebic later dan gepland. Vanuit het haventje vlakbij ons hotel nemen we de voetgangersferry naar het eiland Korcula, ook wel Klein-Dubrovnik genoemd. Het gelijknamige stadje claimt dat het geboortehuis van Marco Polo binnen haar stadswallen zou staan. Zou, want het huis waartegen het bordje Marco Polo House hangt, werd enkele eeuwen na het overlijden van de beroemde ontdekkingsreiziger gebouwd. Wellicht heeft op deze plek het geboortehuis gestaan. Maar zelfs zonder de legende doet de ommuurde stad, met haar trappenstraatjes die naar het centrale marktplein op de top lopen, haar reputatie alle eer aan. Onder de laatgotische arcaden verzamelen dagjestoeristen voor een lekkere hap. Dalmatische liederen van straatzangers galmen door de steegjes. We verdwalen bewust door de steegjes, klimmen op en af de trappen en laten ons verleiden door alle pracht van dit betoverende stadje. Piet schenkt Lies en mooie zilveren ring met een smaragdgroen steentje. We klinken op zoveel romantiek, terwijl de ondergaande zon de hemel oranje kleurt.

Het ontbijt smaakt heerlijk, zelfs op dit vroege uur en de bedreiging van zoemende wespen die de confituur en koffiekoeken als hún ontbijt beschouwen. We zijn vroeg op want een drukke dag wacht op ons.
In Ston klauteren we op de torenhoge muur, die Ston -en vooral zijn zoutpannen- tegen de opdringerige Venetianen moest beschermen. Vanop de hoogste wachttorens hebben we een prachtig uitzicht op de zoutpannen en de vruchtbare vallei rond de stad. De warmte en de steile trappen vragen een behoorlijk inspanning. Martine en Riet zien een slopende tocht over 5,5 kilometer trappen niet zitten en puffen bij de eerste toren al wat uit. Lies en Piet willen de muur tussen Ston en Mali Ston wel helemaal bewandelen. Zij klimmen dan ook via naar de hoger gelegen delen van de muur om vervolgens naar de haven van Mali Ston af te dalen. Stefan volgt het voorbeeld van Lies en Piet en wandelt verder naar Mali Ston terwijl Eric, Martine en Riet de wagen oppikt.
Piet en Stefan liggen languit in de schaduw als Eric de huurwagen aan restaurant Bota Sare parkeert. We hebben een boottochtje naar de oesterbanken geboekt. We zijn wat vroeg en vleien ons op het terras. De jonge garçon beheerst het Engels maar matig, waardoor de bediening wat chaotisch verloopt. Uiteindelijk krijgen we de bestelde drankjes.
De skipper voert ons door de baai van Mali Ston, langs de oude oesterbanken en de moderne oyster farms. Hapjes, een lokale likeur en witte wijn worden aangerukt. Peljesac is de belangrijkste wijnregio van Kroatië. Op alles wat je in het water hangt, groeien mosselen en oesters, vertelt de skipper, annex oesterkweker. Het is een harde stiel en weinig jongeren voelen zich geroepen om dit beroep op te nemen. De oesters zijn groot en smaken bijzonder lekker. Er worden meer oesters aangerukt, die met een frisse en strogele lokale witte wijn worden doorgespoeld. We zijn dan ook gul met de fooi. Honger hebben we wel niet meer zodat we de lunch overslaan. De ontgoocheling van de gemiste klanten is groot bij de restaurantuitbater. Terug in Ston bezoeken we de zoutpannen. In het verleden waren zoutwinning en de handel in zout één van de belangrijkste inkomstenbronnen en Ston werd hierdoor een welvarende stad. De Saline Ston zijn nu nog steeds actief en de wijze van productie is sinds de veertiende eeuw onveranderd. In de zoutpannen wordt het zout door natuurlijke verdamping gewonnen uit zeewater. We wandelen langs de zoutpannen en het oude treinspoor dat volledig verroest is. We informeren naar het zout. De fleur de sel kost al snel tot 70 euro per kilogram. Stevige prijs, ook al is het de beste kwaliteit.

In de namiddag relaxen we aan het zwembad van ons hotel om vervolgens terug te keren naar de parel van de Adriatische Zee. We wandelen langs de Stradun, de centrale as van west naar oost. Alle belangrijke historische gebouwen liggen hier : het Franciscanenklooster uit 1317, de Onofriofontein, die sedert de middeleeuwen water uit de bergen krijgt, de kathedraal en het rectorenpaleis. Op de Placa verzamelen toeristen, jeugd en ook de lokale bevolking. Toch daalt het aantal inwoners jaar na jaar. De oude stadskern loopt langzaam leeg. Woonhuizen worden verdrongen door souvenirwinkels en restaurants. Terwijl we door de smalle straatjes wandelen, zien we één lang lint van bars en cafés, vol toeristen. Begrijpelijk dat de stad leegloopt, ook al omdat de kleine trappenstraatjes niet aangepast zijn aan de moderne tijd. Dan is Split heel anders. Daar werden de historische gebouwen geïntegreerd in de nieuwe woonwijken en woonhuizen.
We beklimmen de trappen naar de Sint-Ignatiuskerk. Bovenaan de trappen zetten de vrouwen hun beste beentje voor terwijl Piet als een volleerde modefotograaf het fraaie plaatje vastlegt. Aan de Pilepoort, met ophaalbrug over de slotgracht, beklimmen we de steile trappen naar de stadswallen. De stad staat al lang op de werelderfgoedlijst van Unesco, maar verwierf begin de jaren negentig een weinig benijdenswaardig plaatsje op de lijst van het meest bedreigde erfgoed. Vanop de vestigingsmuren hebben we een fraai zicht op de oude stadskern, met zijn witte huizen en gebouwen, de haven en het eiland Lokrum. We poseren voor een groepsfoto, die door een gewillige amateurfotograaf vastgelegd wordt. We sluiten de dag af met een diner bij Prora, een restaurant op het terras van ons hotel. De schuimende golven, die het nakende onweer aankondigen, kolken over de kaderand tot aan onze tafel. Onze voeten blijven gelukkig droog.
Voor we terugkeren naar België brengt de kabelbaan ons in minder dan vijf minuten naar de top de 419 meter hoge Srd, de Sergiusberg. De Parel van de Adriatische Zee ligt aan onze voeten. Huizen met rode dakpannen vormen de oude stadskern, omwald door hoge vestigingsmuren. Vanop deze hoogte beschoten de Servische troepen de Kroatische stad. Kogelgaten en enkele ruïnes zijn de stille getuigen van dit oorlogsgeweld. Gelukkig pompte Europa miljoenen euro's in de renovatie van de oude stadskern.
We rijden langs de kustweg naar de luchthaven van Dubrovnik. We werpen een laatste blik op de betoverende Dalmatische kust en Dubrovnik. Zbogom, Hrvatska.